Tədris: kəsrlərin xassəsi

 Məxrəcləri   müxtəlif  olan  kəsrlərin  toplanması.

Kəsrin  xassəsi.

Tutaq ki  4  spıçka  çöpü  götürmüşük. Bunlardan hər  hansı  ikisi  bildiyimiz  kimi  kimi  işarə  olunur. Həmən  4  spiçka   çöpünü  hər  birində  iki  spiçka çöpü  olan  iki  qrupa  bölək.  İndi  həmən  iki  çöp  iki qrupdan  birində  olduğu üçün  kimi  işarə  olunar. Onda  =  olar. Deməli  , Kəsrin  sürət  və  məxrəcini  sfırdan  fərqli  eyni  bir  ədədə  vurmaq   və  ya  bölmək  olar.

Kəsrin  surər  və  məxrəcini  eyni  bir  ədədə  bölünməsi  əməliyyatı , kəsrin  ixtisarı  adlanır. 

 kəsrinin  həm  surətini  həm də  məxrəcini 2-yə  bölsək  əvvəlki  kəsrə  bərabər  olan kəsrini  alarıq. Yəni  kəsrini  2-yə  ixtisar  edib  ona  bərabər  olan  kəsrini  alarıq.

 +  cəmini   necə  tapaq?  İkinci  kəsrin surət  və  məxrəcini  2-  yə vursaq  kəsrinə  bərabər olan  kəsrini  alarıq. Onda  +  =  =  olar.

 +  cəmini  necə tapaq ? Bunun  üçün 6  və  4  ədədlərinin  hər  ikisinə  bölünən ən  kiçik  ədədi  tapaq  və bu  ədədi  verilmiş  kəsrlərin  ortaq  məxrəci  adlandıraq. Aydındır ki, axtardığımız  ədəd  12  olar.  =  və  =  olduğundan

 +  =  +  =  =  olar.

Deməli  məxrəcləri  müxtəlif  olan kəsrləri  toplamaq  üçün  1-ci  olaraq bu kəsrlərin  məxrəcləri  üçün  ortaq  məxrəc tapmaq , sonra  verilmiş  kəsrləri  məxrəcləri  tapılmış  ortaq  məxrəc  olan  yeni  kəsrlərlə  əvəz  etmək, nəhayət  yeni  eyni  məxrəcli  kəsrləri  toplamaq  lazımdır.

Nümunə 1.  +  verilmiş  kəsrlər  üçün   24 ədədi ortaq məxrəc olduğundan,

 +  =  +  =  olar.

Aşağıdakı  çalışmaları  həll edin  və  cavablarınızı  yoxlayın.