Kompüter terminlərinin izahlı lüğəti

                                  Kompüter terminlərinin  izahlı lüğəti                                         Abdinov K

                                                           A

2D -           İkiölçülü şəkil, yaxud  fəza

3D-            Üçölçülü qrafika, Canlılıq effekti yaratmaq üçün istifadə olunan

Abort-                 Hər hansı əmr yaxud işin yarıda kəsilməsi

About-                 Məlumatverici  menünün adı

Acceleration-       Sürətləndirmə

Accessories-         Əməliyyat sisteminin  standart proqramlar bölməsi

ACM (Audio Compression Manager) - Səs  sıxlaşdıasının proqram kompleksi

ACPİ (Advnced Configuration and Power İnterface)- Enerji mənbəyinin geniş sistemli aparat-proqram kompleksi tərəfindən idarəsi

Action-       Hnərəkət

Adapter-     Sistemə qoşulan qurğu

Add-           Əlavə etmək

Adjust-       Parametlləri dəyişdirmək

ADPCM (Adaptive Differential Pilse Code Modulation)- Səs  fayllarının köhnəlmiş sıxlaşdırma  proqramı

Advanced-  Əlavə

Advanced Option-        Proqramın əlavə xüsusiyyətləri

Adware-     Reklamı  yerinə yetirən proqram

AGP (Advanced Graphic Port)-       Videokartların Ana pltaya  qoşulma yeri

Alias-                   Təxəllüs

Applet-       İnternet səhifəsində hərəkət yaradan  xırda proqram

Application-        Hər hansı bir əməliyyat sistemində işləyən proqram,əlavə

Arrange-     Yerləşdirmək,düzmək

ASSII (Advanced Standrt Code for İnformation İnterchangansıe)- Hər hansı bir simvolun  və çap edılməsi üçün  beynalxalq kod

ATAPI ( Advance Technology Attachment Pasket İnterface)-        CD-ROM –ların Ana platada IDE portları vasidəsilə qoşulmasını təmin edən proqram interfeysi

Attacchmend-                Elektron məktubun tərkibinə əlavə olunmuş  fayl

ATX-                   Sitem bloku və Ana platanın yeni qurğusu

Authentication-    İstifadəçiyə verilən ixtiyar

                                                             B

Baby AT-   Sistem bloku və Ana  platanın  köhnə quruluşu

Back-                   Bir addım geri  qayıtma

Background-        Arxa plan, fon, İş stolunun verilən şəkli

Backup-     Məlumatların ehtiyatda saxlanılması üçün əlavə köçürülməsi

Bad Clusters-       Daımi yaddaşın müəyy\n bir hissəsinin mexaniki korlanması

Banner-      İnternet  səhifəsində xırda hərəkətli reklamlar

BASİC-      BASİC dili

Baud (Bod)-         Məlumatötürmə vahidi

BBS-          İnternet səhifəsində elan,məlumat üçün nəzərdə tutulmuş yer

BLOS-                 Giriş-çıxış sisteminin  özülü

Bit-             Bit, kompüterin  məlumat ölçü vhidi

Bookmark- Hər hansı maraqlı bir məlumata müracəti yaradan ,onu açan ,ona qoşan proses

Boot-          Kompüterin yükləmə  prosesi

Break-                  Hər hansı bir prosesin yarıda saxlanılması

Browse-      Gözat, baxmaq

Bug-           Aparat                                                                                                    

Bus-           Mərkəzi prossssor, Ana plata ilə kompüterin digər qurğuları arasında əlaqə vasidəçisi

Button-                Düymə

Bute-          Bayt, 1 bayt =8 bit

                                                              C

Cable-                  Naqil

Cache-                 Kes yaddaş

Cancel-                Ləğv  etə                                                                                       Abdinov K

Card-          Kart

Cartrige-     Rəng qutusu

CD-R          Standart kompakt ,lazer disklər

CD-ROM   Oxuyan qurğu

CD-RW      CD disklərinin dəfələrlə yazılıb- pozula bilən tipləri

Change-      Əvəz etmək

Chat-          İnternetdə istifadəçilərin bir-biri ilə ünsiyyət vasidəsi

Check-                 Axtarış

Chip-          Mikrosxem

Cler            Silmək

Click-                   Çıqqıltı

Clipart-                Vektor qrafikasında çəkilmiş hər hansı bir forma

Clipoard-    Bufer,cib

Cluster-      Daimi yaddaşın müəyyən hissəsi

CMOS-                Hər haansı bir parametr və məlumatları  yaddaşda saxlayan mikrosxem

Codes-                 Kodlaşdırmnın qısaldılmış variantı

Color-                  Rəng

Command- Əmr

Command Prompt-       DOS əməliyyat sisteminin əmr şərtinin  rejimi

COM –port-        Ardıcıl əlaqə portu

Compression-      Sıxlaşdırma

Computer-  Kompüter

Configuration-     Quruluş

Connection-         Birləşmə,qoşma

Content-     Başlıq, məzmun

Continue-   Saxlanılmış işin davam etdirilməsi

Control Panel-     İdarəetmə paneli,Denetin Masası

Controllers-         Müəyyən dövr işin yerinə yetirilməsini idarə edən

Convert-     Çevirmə

Cokkie-      İnternt səhifələrinin iş prosesində sizin kompüterlərinizdə özləri haqqında  sxladıqları məlumatlar

Copy-                  Köçürmə əmri

Correct-      Korrektə etmə

Corrupt-     Defekt

Counter-     İnternet səhifəsində sayğac

CPS-          Modemin ötürmə və qəbuletmə sürəti

 CPU-                  Mərkəzi prosessor

Crack-                  Quldur proqram

Crash-                  Kompüterin dayanmasına səbəb olan ciddi səhv

Create-                 Yaratmaq əmri

Ctrl-           İdarəetmə  düyməsi

Custom-     Parametrləriin seçilməsi rejimi

Customize- Kökləmə ,dəyişdirmə əmri

                                                          D

DAC-                   Rəqəm-analoq çevrilməsi                                                                      

DAE-                   Musiqini daimi yaddaşa köçürülməsi prosesi

DAO-                   CD-disklərini köçürülməsi qaydası

Default-      Əvvəlcədən nəzərdə tutulmuş formada quraşdırma

Defragmentation- Defreqmetasiya. Daimi yaddaşda  məlimatların düzəldilməsi           Abdinov K    

Deluxe-       Hər hansı bir proqram paketinin genişləndirilmiş variantı

Description-         Təsvir

Destinaion- Proqram yükləndiyi zaman onun qoyulacağı ünvanın göstərilməsi

Disktop-     İş stolu

Device-                Sistemə qoşulan qurğu və ya proqram

Dial-Up-     Telefon ilə şəbəkəyə qoşulma

Dictionaru- Lüğət

DİMM-                Əməli yaddaşların artıq müəyyən qədər qocalmış tipləriər

Direct-                 Birbaşa

Directoru-   Papka

DirectX-     Miqrosoft firmasının proqramı

Disable-      Hər hansı bir işin dayandırılması

Disconnest-          Əlaqələrin kəsilməsi

Disk-          Məlumat mənbəyi

Display-     Monitor,ekran

DLL-          Çoxlu sayda proqramların istifadə edə  bildiyi məlumat mənbəyi

DMA-                  Yaddaşa birbaşa müraciət

Domain-     hər hansı bir serverin intrnet şəbəkəsində sahəsi

DOS-          Vindovs əməliyyat sisteminin əcdadı

Download- Şəbəkədə digər kompüterdən məlumatım alınması

DPI-           Hər hansı bir qyrğunun iş keyfiyyəti göstəricisi

DPMS-                Ekranın enerji mənbəyinin avtomatik idarəsi

Drag & Drop-   Dart və burax əmri

Drive-                  Daimi yaddaş

Driver-                 Əməliyyat sistemi ilə müəyən qurğunun əlaqəsini yaradan proqram təminatı

DSP-          Siqnalların araşdırılması ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış mikrosxem

DTP-          Stolüstlü nəşr sistemi

DVD-                  Kompakt disklərin yeni modeli

                                                                     E

ECC-          Daxili  səhvlərin tapılması və korrektə edilməsi ilə məşğul olan standart əməli yaddaş

                           Mikrosxemi

Edit-           Yazı menüsündə redaktə etmək əmri

Editor-                 Redaktə işi ilə məşğul olan proqram

E-mail-                 Elektron poçt

EPROM-    Proqramlaşdırılan yaddaş mikrosxemi

Error-                  Səhv

Exchange-  Məlumat əlaqəsi

Explorer-    İnternet səhifəsinin quruluşu

Extension-  Genişlənmə

                                                               F

Fail-            Məlumatın olmamaı

FAQ-          Hər hansı bir mövzuya aid olan sual və cavabların bir yerə yığılması

FAT-          Məlumatların yaddaşda yerləşditrmə sistemi

Fault-                   Sistemdə baş verən səhv

Favorite-    İntenet səhifəsində maraqlı səhifəyə müraicət elrmenti

Favorites-   İnternet səhifələrinin  ünvanlarının seçilmişlər kimi bu adlə papkaya verilməsi

FDD-          Flopi disk

Field-          Proram tərkibində test

File-            Fayl,sənəd

Firewall-     Təhlükəsizliyi təmin edmək üçün öz tərkibindən məlumatlarisüzləyəcək proqram

Flame-                 Virtual döyüş

Flash-                  Daimi yaddaşın digər növü

FM-            Tezlik modulu

Folder-                 Papka                                                                                           Abdinov K

Fond-                  Şrift                                                                                              Abdinov   K                                 

Format-      Format       , mətnin formatlaşdırılması, diskin formatanması isə tam silinməsidir.

Forward-    Qabağa getmək əmri

Frame-                 Proqram tərkibində pəncərə

Freeware-   Pulsuz proqram təminatı

Free-           Boşaltmaq

FTP-           İnternet faylları ilə işləmə protokolu

Full Screen-         Bütöv ekrana vermə

                                                             G

Game-                  Oyun

Gamepad-  Kompütrdə rahat oynamaq üçün quröu

General -    Əsas, ümümi

Go-             Getmək

GUL-          Grafik istifadəçi qyryluşu

                                                             H

Hack-                   İnternet şəbəkəsinin sındırılması

Hacker-      Ağıllı cinayətkar

Hardware-  Kompüterin qurğuları

HDD-                  Daimi yaddaş

Header-      Elektron poçtu sənədinin başığı

Help-          Kömək

Nost-          İnternet şəbəkəsinin mərkəzi

Hosting-     Serverdə istifadəyə öz səhifəsinin yerləşdirmək üçün kirayə verilən yer

HTTP-                 İnternet səhifələrində qipermüracətli sənədlərin idarə olunması üçün protokol

Hyperlink - Qipermüraicət

Hypertext-  Qipermətn

        

                                                                                                                                          

                                                              İ

İ/O-             Giriş- çixış qurğusu

İcon-          Nişan , emblem

İDE-           Daimi yaddaş və CD-ROM –ların qoşulma portları

İdle-            Proqramın iş prosesində gözləmə

İgnore-                 Nəzərə almamaq

İmge-          Şəkil

İncorrest-    Səhv parametr

İndex-                  İndeks

İnput-                  Komputerə məlumatları daxil edilməsi

İnsert-                  Yerinə qoyma əməli

İnsatll-                 Hər hansıproqramın kompüterə yüklənməsi prossesi

İnterferase- Quruluş

İnternet-     Ümumdünya komputer şəbəkəsi

İRC-           Mətn formalı internet ünsiyyəti

İRQ-           Komputerdə qurğuların prosessora əlaqə vaxtının paylanması

İSA -          Köhnə qurğu qoşma yerləri

İSDN-                  Məlumatların rəqəmli kanalda ötürmə metodu

                                                        J

LAVA-                Proqramlaşdırma dili

Join-           İşə salmaq,istifadə etmək

Jotstick-     Oyun qurğusu

JPEG-                  Şəkil formatı

Jumper-      İki naqili qapayan dəyişkənli başlıq                                           Abdinov K

                                                          K                                                                      Abdinov K

Keep-                   Qurmanı saxlamaq, tutmaq

Keyboard-  Klaviatura

                                                          L

LAN-          Lokal kompüter şəbəkəsi

Language-   Dil

Layer-                  Təbəqə

Level-                   Səviyyə

Link-          Qipermüraicət

Load-                   Sənədin oxunması

Location-    Yerləşdiyi yer

Lock-          Bərkitmə

Log-            Hesabat mətni

Login-                  İstifadəçinin daxil etdiyi təxəllüs

Lost Clusters-      Hər hansı əməldən daimi yaddaşda yaranmış səhv məlumatlar

LPT-port-   Printer portu

                                                          M

Mac-           Macintosh

Macros-      Hər hansı işi yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulmuş xırda proqrmlar

Mail-          Elektron poçtunu ilə göndərilən sənəd

Management-       İdarəetmə

Manual-      Proqramın istifadəsi haqqında məlumat

Master-                Qabaqcıl,əsas

Memory-    Yaddaş

Menu-                  Əmrlər menüsü

Massage-    Göndərilmiş məlumat

MHz-          Müxtəlif qurğuların işləmə tezliyi

MIDI-                  Səs  formatı

Minimize-   Kiçiltmək

Mirror-                Güzgü

Mode-                  Rejim

Modem-      Məlumat ötürən qurğu

Modeerator-         Xəbərləri idarə edən, öz qaydalarını qoyan adam

Motherboard-      Ana plata

Mause-                 Siçan

Move-                  Yerdəyişmə         

MPEG-                Audio-vidio məlumatlarının sıxışdırma sistemi

Multimedia-         Video məlumatlrı ilə iləmək imkanı yaradan qurğular kompleksi

  

                                                            N

Netiquette- Şəbəkə etiketi, İnternetdə işləmə qaydaları

Network-    Kompüter şəbəkəsi

News-                  Xəbərlər

Newsgroup-         İnternet xəbərləri qrupu

Noterad-     Bloknot

Newsreader-        Xəbərlərlə məşğul olan proqrm

Nike-          İPC şəbəksində arzuolunmayan istiadəçinin şəbəkədən ayrilması üçün əməl

                                                            O

OCR-                   Skanerdən qrafik formada götürülmüş mətnin tanınması və adı redaktə olunan mətnə çevrilməsi

OEM-                  Proqram təminatının hazır kompüterlə bir yerdə satılması

Offline-       İstifadəçinin şəbəkədən  ayrılmış vaxtda kompüterdən istifadəsi

Online-                 İstifadəçinin şəbəkyə qoşulm vaxtda kompüterdən istifadəsi

Open-                  Açmaq əmri                                                                                 Abdinov K

Options-     Xüsusiyyət

OS-             Əməliyyat sistemi

Overview-  Baxış

Overclocking-      Kompüterin mərkəzi prosessorunun yaxud digər qurğularınn serıtinin artırılması

                                                                 P

Page-          Səhifə

Paragrafh-  Paraqraf

PASKAL-   Proqram dili

Password-  Parol

Paste-                   Yapışdırma

Path-          Hər hansı bir proqramın tərkibindəki səhvləri düzəldən  və ya ona əlavələr edən

PCI-            Ana platada standart qurğuların qoşulma yeri

Performance-       Kompüterin iş görmə sürəti

PGP-          Mətnin kodlaşma sistemi

Picture-                Şəkil

PIN-code-   Şəxsi kod

Play-           Musiqi, videonun oxutdurlması

Player-                 Oyunçu

Plotter-                Reklam işlərində istifadə olunan çoxfunkisiyalı  çap qurğusu

Plug&Play- Qoş və işlə

Plug-in-      Hər hnsı proqramın tərkibinə daxil olub onu imkanlarını artıran əlavə xırda proqramlar

Policy-                 Saytda istifadəçinin iş prosesində əməl etməli olduğu qaydalar

Port-           Xaricdən kompüterə qurğunun qoşuduğu yer

Post-           Məktub göndərmə

Power-                 Enerji qidası

Print-          Çap prosesi

Printer-                Çap qurğusu

Prompt-      Dəvət etmək

Properties- Xüsusiyyət,parametr

Protestion - Müdafiə

Provider-    İnternet şəbəkəsindən istifadəni təmin edən hər hansı bir qurum

PS/2-          Standart siçan və klaviaturnn qoşulma yerləri

Putge-                  Təmizləmək

                                                              Q

Quick-                  Tez, sürətli

                                                             R

RAM-                  Əməli yaddaş

Readme-     Məni oxu məlumatı

Reboot-      Kompüterlərin yenidən yüklənməsi

Receive-      Qəbul etmək

Record-      Yazma əmri

Recycle Bin-        Zibil yeşiyi

Refresh-      Ekranda kadrların dəyişilmə tezliyi

Registration-        Qeydiyyat

Remove-     Silmək, itirmək

Repair-                Bərpa etmək

Replace-     yerini  dəyişmək

Reply-                  Cavab vermək

Reguest-     Müraciət

Resolution- Şəklin keyfiyyətinin  göstərilməsi

Restart-                Əməliyyat sisteminin yenidən yüklnilməsi

Router-                Şəbəkə məlumtlarının ünvanlarını təyin edən qurğu

Rules-                  İnternet xəbərlrində hamınin əməl etməli olduqlrı qurğu             Abdinov K

         Run-           Proqramın işə salınması

                                                             S

Sample-      Nümunə

Save-          Yaddaşə vermək

Save As-     Yaddaşa vermənin geniş forması

Scan-          Şəkilin üzünün  kompüterə köçürülməsi

Scanner-     Şəkilin üzünün kompüterə köçürən  qurğu

Scheuler-    Məqsədlərin planlaşdırıcısı

Screen-                 Ekran

Screen Saver-       Kompüter qoyulmuş vəziyyətdə olanda, lakin ondan istifadə edilməyəndə müəyyənvaxda sonra bu proqram ekrana hər hansı bir şəkil yaxud hərəkətli bir dönüşü gətirir

Scrollbar-   Pəncərənin qırağında yerləşmiş və pəncərə daxilində görünməyən məlumatları göstərmək onlara tərəf pəncərəni firladan alətdir

SCSI-                   Müəyyə tip qurğuların  qoşuları

SDRAM-    Nisbətən köhnəlmiş əməliyyat sistemi

Search-                Axtarış

Security-     Məxvilik

Select-                  Seçmək

Send-          Göndərmək

Server-                 Şəbəkədə əsas idarəedici  kompüter

Set-             parmetrlərn quraşdırılması

Settings-     Proqramların quraşdırılması

Setup-                  Yükləmə prosesi

Shareware- şərti havayı proqram

Shell-          proqramın,əməliyyat sisteminin quruluş forması

Shortcut-    Qısa müraciət

Show-                  Göstərmək

Shut Down-         Kompüterin sönürüləsi

SIMM-                 Köhnə formalə əməliyyat sistemi

Site-            Sayt

Size-           Ölçü

Skip-          Hər hansı bir prosesin buraxılması

Slot-           Ana platada qurğuların qoşula yerlrinin ümumi adı

SMART-    Daimi yaddaşların tərkibində olan avtomatik  özünüyoxlama prosesi

Socket-                Mərkəzi prosessorun Ana plataya qoşulma yeri

Software-   Proqram təminatı

Sort-           Seçmə

Sound-                 Səs

Spam-                  Reklam məlumatlarının kütləvi yayılması

Speed-                 Sürət

Spelling-     Mətnin düzgünlüyünü yoxlamaq

Start-          Başltmaq

StarUp-               Bu papkada digər proqramlara müraciətlər yerləşdirilir.

Stretch-                Genişləndirmək

Subjest-      Məktubun mövzusu

Subscribe-  İnternet məlumat mərkəzinə abunə

Support-    Dayaq

SVGA-                Kompüterin qrafik sisteminin standartı. Ekran və videokartın tipi

Swap-                  Əməliyyat sistemi tərəfindən Daimi yaddşın müəyyən bir hissəsinin yaddaş çatmayanda istifadə olunması

Sistem-                Sistem

                                                    

                                                                        T

Table-                  Cədvəl

TSk-           Məqsəd                                                                                 Abdinov K

Taskbar-     İş stolunda aşağı panel                                                               Abdinov K

TCP/IP-      İnternet şəbəksində işləmə protokolu

Template-   Qəlib

Temporary-         Müvəqqəti

Test-           Yoxlama

Thread-                Zəncirvarı ardıcıl əmrlər

Tip-            Məsləhət

Toolbar-     Düyməli panel

Time-                   Vaxt

Tools-                  Altlər

Traceroute- Şəbəkə daxilində siqnalın ünvanını təyin edən proqram

Traffic-                Şəbəkə daxilində ötürülən məlumatlrın həcmi

Transform- Dəyişmək,çevirmək

Trilware-    Proqramın yoxlama variantı

Troubleshooting-Problemin həlli üçün məsləhət

TWAIN-     Bəzi xarici qurğuların proqramlı qoşulma yeri

Twak-                  Məxvi məlumatların redaktə edilməsi proqramı

                                                         U

UltrDMA-  Böyük sürətli məlumatötürmə protokolu

Unable-      Yerinə yetirməyi mümkün olmayan iş

Undo-                  Işi  geri qaytarmaq

Unit-           Döyüş sursatı vahidi

UNIX-                 Professional əməliyyat sistemi

Update-      yenilmə

Upgrade-    Yeniləşmə

UPS-          Qəfil enerji kəsilməyinin nəticəsində kompüterin sönməyinin qarşısını alan qurğu

USB-          Qurğuların universal qoşulma yeri

User-          İstifadəçi

Utilities-     Kompüterin qiaqnostikası

                                                             V

VBA-                   Proqramlaşdırma dili

Version-     Proqram təminatının yaranma ardıcıllığı ilə nömrələnməsi   

View-                   Görmək

                                                          W

Wave-                  Standart səs formatı

Window-    Pəncərə

WWW-                World Wide Web –Ümumidünya məlumat şəbəkəsi

                                                             Z

ZİP-code-    Poçt indeksi

Zoom-                  Böyütmək –kiçiltmək əməli

                                                                                                                             Abdinov K